O2, thương hiệu đã rất quen thuộc với người sử dụng điện thoại di động thế giới. Cái tên này dường như gắn liền với những mẫu điện thoại lai PDA (PDA phone) có tên XDA nổi tiếng. XDA là viết tắt của cụm từ eXtra Digital Assistant - thiết bị trợ giúp số mở rộng. Mọi chuyện chỉ mới bắt đầu từ giữa năm 2002 sau sự xuất hiện của series sản phẩm XDA I (tên mã là HTC Wallaby). Theo các số liệu nghiên cứu thị trường, trong vòng hơn một năm riêng XDA đã bán được hơn 64.000 chiếc ở châu Âu. Ở phân khúc thị trường điện thoại PDA này, O2 chiếm 36% thị phần Bắc Âu, gần 60% thị phần UK.

Sự nổi tiếng của Thương hiệu điện thoại O2 rực rỡ nhất vào nửa cuối năm 2003 với sản phẩm PDA phone thế hệ thứ 2 của O2 là XDA II. Có thể không quá khi cho rằng chính các PDA phone O2 mới làm nên sự phổ cập của dòng sản phẩm này đối với người sử dụng trên toàn thế giới ngày nay. Đối với giới tiêu dùng các sản phẩm công nghệ ở Việt Nam, vào những năm 2003 - 2006, thương hiệu O2 đã có từng được đánh đồng với những chiếc PDA phone, như cách gọi ta thường gặp ở miền nam về chữ Honda thay xe máy thời kỳ sau thống nhất đất nước. Đây cũng là thời điểm mà nhà sản xuất PDA phone sử dụng hệ điều hành Microsoft Windows Mobile lớn nhất thế giới là HTC vẫn còn những hợp đồng sản xuất ODM/OEM cho các hãng viễn thông trong đó có O2. Hàng loạt sản phẩm O2 XDA I, O2 XDA II, O2 XDA IIs, O2 XDA IIi, O2 XDA Exec, O2 XDA Mini, O2 Xphone, O2 Xphone II đều do HTC chế tạo. Đây cũng là thời điểm phát triển rực rỡ nhất của PDA phone O2.

Mọi sự thay đổi chỉ sau khi được tập đoàn viễn thông Telefónica S.A. của Tây Ban Nha mua lại tháng 1 năm 2006 với giá 18 tỷ bảng Anh và giữa năm 2006 với những chiến lược kinh doanh mới của HTC đứng ra bán trực tiếp đến người tiêu dùng (xem lại các bài viết về HTC trên những số e-Chip SE trước). Chính sách kinh doanh những sản phẩm PDA phone và smartphone của O2 có những thay đổi đáng kể theo từng chi nhánh O2 khu vực. Ở châu Âu với 2 chi nhánh chính là O2 UK và O2 Germany, những sản phẩm PDA phone và smartphone ODM/OEM do HTC chế tạo vẫn được phân phối với khách hàng dưới những dạng gói dịch vụ kèm theo thuê bao.

Sự thay đổi lớn nhất xảy ra ở chi nhánh O2 châu Á với việc chấm dứt đặt hàng từ HTC, O2 Asia xúc tiến tìm các nguồn sản phẩm ODM/OEM từ những nhà sản xuất phần cứng khác ở Đài loan như Quanta, Asus v.v... Hàng loạt sản phẩm điện thoại thông minh xuất hiện thời gian này do O2 phân phối ở châu Á đều từ những nhà cung cấp ngoài HTC như AsusTek là O2 XDA Zinc và O2 Graphite; Gigabyte Communications với O2 XDA Stealth; Quanta Computer là series O2 XDA Atom (Atom, Atom Exec, Atom Life) và Arima với O2 XDA Flame. Sự đa dạng hóa nguồn cung này phần nào giảm bớt áp lực do phụ thuộc quá nhiều vào HTC. Mặt khác, với hàng loạt sản phẩm liên tiếp ra đời, O2 Asia đã bổ sung đầy đủ giải sản phẩm đủ sức cạnh tranh với Dopod, một công ty thuộc sở hữu của HTC phân phối các sản phẩm tương đương cạnh tranh trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Với sự năng động vốn có của nó, kết thúc năm 2006, O2 Asia đã chiếm hơn 10% thị phần PDA phone ở châu Á. Có những thị trường như Ấn độ, PDA phone và smartphone O2 chiếm đến 35% thị phần.

Nhưng mọi chuyện cũng bắt đầu từ những thay đổi này của O2. Sự đa dạng nhà cung cấp ODM/OEM có phần vội vàng đã làm cho chất lượng sản phẩm PDA phone O2 theo chiều hướng đi xuống. Ở góc độ người tiêu dùng, những mẫu PDA phone O2 do chi nhánh châu Á phân phối đều gặp phải những vấn đề về chất lượng sản phẩm hay tương thích mạng hạ tầng viễn thông của mỗi quốc gia. Ngay từ mẫu PDA phone đầu tiên không do HTC sản xuất là XDA Atom đã gặp hàng loạt lỗi nghiêm trọng như không tương thích với hàng loạt mạng di động ở Việt Nam, Indonesia, v.v... hay hình thức và chất liệu sản phẩm kém xa so với các sản phẩm do HTC chế tạo. Rõ ràng, những nhà sản xuất mới không thể có trình độ và kinh nghiệm bằng HTC. Nhưng những mẫu sản phẩm sau này của O2 Asia mặc dù đặt hàng từ những công ty có kinh nghiệm sản xuất PDA như Asus, Arima vẫn gặp phải những vấn đề tương tự mà dường như O2 không xử lý triệt để. Mới nhất là O2 XDA Flame cũng gặp phải vấn đề về chất lượng sóng và pin khá tồi. Không những gặp phải vấn đề tại thị trường châu Á, một số sản phẩm do O2 Asia đặt hàng dự định phân phối vào châu Âu như chiếc PDA phone 3G O2 XDA Zinc cũng bị từ chối do không vượt qua những thử nghiệm về mạng tại UK.

Không những vậy, O2 Asia còn gặp phải những vấn đề về dịch vụ sau bán hàng. Những khách hàng khu vực châu Á ở Singapore, Malaysia, Thailand phàn nàn khá nhiều về sự hỗ trợ ngày càng kém của O2 đối với những sản phẩm của mình trên một số diễn đàn của cộng đồng người sử dụng PDA phone. Có thể những lời phàn nàn này là số ít nhưng nó cũng nói lên phần nào về chất lượng sản phẩm cũng như dịch vụ của O2 Asia dần tỉ lệ nghịch với sự nổi tiếng của thương hiệu này. Còn ở Việt Nam, khi mà hàng nhập khẩu chính thức chỉ chiếm thị phần quá nhỏ so với hàng nhập lậu không có chế độ bảo hành chính hãng, những sản phẩm của O2 không được đảm bảo về chất lượng bởi nhà cung cấp cũng đã làm cho cái tên PDA phone O2 mất dần niềm tin với khách hàng. Điều này đã và đang xảy ra khi mà thương hiệu HTC và Dopod ngày càng chiếm nhiều sự tin tưởng về chất lượng đối với người dùng PDA phone Việt Nam trong năm nay.

Với những bất lợi về chất lượng sản phẩm cũng như trong chế độ hậu mãi, rõ ràng hãng còn quá nhiều công việc cần phải xử lý trong tương lai để khẳng định vị thế thương hiệu O2 trong quá khứ. Trong bối cảnh miếng bánh béo bở ở thị trường chế tạo các thiết bị di động cầm tay sử dụng hệ điều hành Microsoft Windows Mobile ngày càng có nhiều nhà sản xuất bước chân vào và sự thay đổi chóng mặt của ngành công nghệ thông tin và viễn thông, nếu không có biện pháp điều chỉnh kinh doanh phù hợp, O2 Asia rất dễ chỉ còn lại là một vài dòng lịch sử trong ngành sản xuất PDA phone trên thế giới. Hi vọng bằng những thế mạnh về giá trị thương hiệu và kinh nghiệm trong quá khứ, và có những chiến lược kinh doanh thay đổi kịp thời, O2 sẽ lấy lại những gì mình đang dần để mất ở châu Á.

QH sưu tầm