Yến sào là một trong những sản vật của Khánh Hòa. Ngoài nguồn yến tự nhiên ở các đảo, hiện Khánh Hòa là địa phương đi tiên phong trong cả nước về việc nghiên cứu và áp dụng thành công mô hình dẫn dụ chim yến vào nhà. Nói về thành công trong phát triển “bảo vật vàng trắng” này, phải kể đến Công ty TNHH Nhà Yến Nha Trang – một thương hiệu riêng được gây dựng từ niềm đam mê của bà Phan Thị Tuyết Mai – Tổng Giám đốc Công ty.

Thương hiệu từ đam mê

Trong những năm gần đây, nhu cầu yến sào tăng mạnh trên thị trường thế giới do người tiêu dùng ngày càng nhận thức được giá trị dinh dưỡng và phòng chữa bệnh đặc biệt của loại thực phẩm cao cấp này. Tuy yến sào có thể tìm thấy ở nhiều nước Ðông Nam Á, Ấn Ðộ và Srilanka, nhưng phần lớn nguồn yến sào thương phẩm đều đổ vào Hồng Kông trước khi quay trở lại các thị trường tiêu thụ lớn như Trung Quốc, Ðài Loan, Singapore, Malaysia hay Mỹ. Khoảng 70% lượng yến sào thương phẩm hiện nay được xuất phát từ Indonesia và Malaysia, trong đó hầu hết là yến lấy trong nhà nuôi do nguồn thiên nhiên đã bị khai thác quá mức. 

Cũng chính vì thấy được điều đó, cộng với niềm đam mê từ bé khi ký ức tuổi thơ gắn liền với những tổ yến đẹp do người thân mang về sau những đợt vượt trùng khơi, cheo leo trên đảo vắng, chênh vênh trên những thân sào mặc gió tạt lạnh thấu xương… - bà Mai đã quyết định tìm tòi và nghiên cứu sản xuất ra những tổ yến để mọi người đều có thể tận hưởng những giá trị chất lượng từ “bảo vật” này. Như là một chữ “duyên” đáng quý, khi lúc đó báo đài đưa tin một ngôi nhà ở Phan Rang có yến vào làm tổ. Bằng sự nhạy bén của người làm kinh doanh, bà đã quyết tâm học hỏi những chuyên gia hàng đầu Việt Nam trong việc phát triển “Nghề nuôi chim yến trong nhà”. Chính nhờ sự ủng hộ của chồng, bà Mai đã có quyết định táo bạo là biến căn nhà khang trang của mình thành nơi dẫn dụ chim yến . “Lúc đó tôi chỉ nghĩ đơn giản là làm cách nào để góp phần bảo tồn, giữ gìn và phát triển đàn yến thiên nhiên khi con người đang khai thác triệt để quá mức. Từ niềm đam mê với yến, đến khao khát gìn giữ nét đẹp loài chim này, tôi đã không ngừng bỏ thời gian tìm hiểu về đặc tính sinh hoạt để có thể dẫn dụ yến vào nhà làm tổ. Trời không phụ lòng người, từng đàn chim yến đua nhau về làm tổ. Khi cầm trên tay những tổ yến đầu tiên trong nhà với chất lượng tương đương tổ khai thác ngoài đảo từ màu sắc đến mùi vị chính là món quà lớn để tôi cố gắng hơn nữa. Rồi tôi nghĩ tại sao mình không làm thương hiệu yến nhà một cách nghiêm túc, bài bản trong khi nhiều người mua yến sào bên ngoài đang bị lừa gạt trắng trợn, quảng cáo là yến đảo nhưng thực chất là yến trôi nổi, chất lượng thấp. Với suy nghĩ đó, tôi nghĩ ngay đến thương hiệu Nhà Yến Nha Trang. Với tôi cái tên này có ý nghĩa quan trọng, bởi không chỉ nói lên được đường lối riêng của Công ty, đó còn là tôn chỉ xây dựng thương hiệu yến nhà một cách trung thực, rõ ràng, từ sản phẩm bên trong cho đến bao bì, nhãn mác, khẳng định thương hiệu yến nhà 100%” – Bà Mai chia sẻ. 

Đến hôm nay, bà Mai đã xây dựng được 8 căn nhà yến tọa lạc tại TP.Nha Trang, quy mô sản lượng ngày càng tăng, đủ để cung cấp cho thị trường qua 1 trụ sở chính tại Nha Trang và 3 chi nhánh khác ở TP.Hồ Chí Minh, Hà Nội, Đà Nẵng và đang tiến đến thị trường xuất khẩu trong thời gian tới. Tiếp nối thành công đó, Nhà Yến Nha Trang đã tận dụng tối đa lợi thế kinh tế từ yến, xây dựng Nhà máy chế biến thực phẩm Kim Thiên Thủy được chứng nhận hệ thống quản lý an toàn thực phẩm ISO 22000:2005 với diện tích 5000m2 tại Diên Khánh, Khánh Hòa để tập trung nghiên cứu, bào chế ra nhiều sản phẩm bổ dưỡng với giá cả hợp lý như sản phẩm nước yến đóng lọ, các loại trà yến hòa tan, các loại bột ngũ cốc tổ yến, cà phê yến…hương vị thơm ngon, chất lượng tuyệt hảo. Với tiêu chí “ Nhà yến Nha Trang luôn là người bạn đồng hành tốt nhất cho sức khỏe cộng đồng”, mỗi năm Công ty đều phấn đấu phát triển ít nhất 5 sản phẩm mới. Vừa qua, Công ty đã đưa ra thị trường sản phẩm “Bột ngũ cốc yến sào trà xanh” nhắm đến mọi đối tượng từ người trẻ, thanh niên, người già, nhân viên văn phòng; và gần đây nhất, bằng việc chưng cất yến sào cùng với Đông trùng hạ thảo Việt Nam – một loại thuốc quý, có thể chữa được “bách hư bách tổn” Công ty đã cho ra đời sản phẩm “Yến sào chưng đông trùng hạ thảo” chất lượng cao, được đông đảo người dùng mến chuộng. Hiện, Nhà yến Nha Trang đang liên kết với Trường Đại học Nha Trang, cùng với phái đoàn khoa học Singapore tới Công ty để thực hiện thêm nhiều đề tài nghiên cứu về nhà yến và sản phẩm từ tổ yến.

Yến sào – sản phẩm du lịch đặc sắc

Khai thác và bảo tồn những tinh hoa sản vật thiên nhiên như tổ yến là một điều đáng quý, nhưng sẽ còn trân trọng hơn khi trong cuộc cách mạng kinh tế này, vợ chồng bà Mai chính là những người đang gieo lửa yêu thương, khi đã tạo công ăn việc làm cho từng nhân viên và các học sinh, sinh viên nghèo vượt khó. Cùng với tiêu chí “lấy chất lượng làm tiêu chuẩn”, từng sản phẩm của Công ty đã được Nhà nước trao tặng danh hiệu Hàng Việt Nam chất lượng cao phù hợp tiêu chuẩn, Giải cầu vàng Việt Nam…; được các cơ quan hữu trách cấp giấy chứng nhận sản phẩm đạt chất lượng ở dạng thô, dạng làm sạch.

Để đáp ứng nhu cầu thị trường ngày càng tăng, bà Mai đã quyết sáng tạo ra những kỹ thuật mới trong việc tạo ra môi trường thật thích hợp để kích thích chim yến vào nhà ngày càng đông, cho tổ thật chất lượng bằng cách dán những tấm lưới nhựa vào vách tường trơn (thay vì cải tổ lại tường nhà ở), hoặc tạo nguồn thức ăn thiên nhiên tại chỗ cho chim yến vào mùa mưa bão... “Thấy được tiềm năng du lịch của địa phương cũng như đặc tính riêng của loài chim yến, tôi đã nghĩ rằng tại sao không lấy đặc tính sống quần đàn, tiết nước bọt để làm tổ, cũng như thế nào là “âm sinh học” chim yến…, để du khách có thể hiểu thêm về loài chim này, để đến đây trực tiếp cầm nắm, thậm chí là được nếm thử sản phẩm yến sào. Điều này không chỉ đưa thương hiệu Nhà Yến Nha Trang đi xa, khẳng định giá trị của yến sào Khánh Hòa, mà còn đưa ngành du lịch tỉnh nhà phát triển theo mô hình mới, mang nét đặc trưng riêng” – bà Mai nhấn mạnh. Nghĩ là làm, bằng việc phát huy những thế mạnh sẵn có, một chương trình tour mới mang tên "Tìm hiểu nét văn hóa tâm linh và sản vật của xứ sở rừng trầm - biển yến" đã được Công ty đưa vào hoạt động. 

Tung ra dòng sản phẩm du lịch mang tính đặc thù này, cùng lượng khách hằng năm tăng 20-25%, từ đó thôi thúc Công ty xây dựng thêm Trung tâm thương mại Shangrila – Làng yến Mai Sinh nhằm giới thiệu, quảng bá ngành nghề “dẫn dụ chim yến vào nhà” với du khách bốn phương. Bà Mai cho biết dự án khi hoàn thành với diện tích hơn 10000m2 cùng nhiều hạng mục dịch vụ, cảnh quan tuyệt đẹp lại chỉ cách trung tâm thành phố từ 2-3 km chắc chắn sẽ làm hài lòng du khách. Ngoài việc quảng bá nghành nghề, kinh doanh yến sào và các sản phẩm chế biến từ tổ yến, trung tâm còn xây dựng thêm 1 làng Nhà Yến soi mình bên dòng sông Quán Trường thơ mộng tạo nên cảm giác gần gũi với thiên nhiên cùng nhiều dịch vụ ẩm thực yến sào đặc sắc hoặc lưu giữ ký ức đẹp cho một lần ghé đến Làng yến Mai Sinh với những món quà lưu niệm đặc trưng được làm từ yến.

Thực tế cho thấy ngành nông nghiệp dẫn dụ chim yến đang trở thành ngành nông nghiệp quan trọng có thể cho một sản phẩm xuất khẩu chủ lực mới của Việt Nam. Việc phát triển thành công từ các mô hình dẫn dụ chim yến vào nhà đã góp phần nhân rộng đàn chim yến, năng suất thu hoạch tổ yến trên các đảo và yến trong nhà tăng lên đã góp phần làm mặt hàng này xuất hiện rộng rãi trên thị trường. Vì là yến nhà nên giá không quá cao, giới bình dân cũng có thể mua dùng. “Tuy nhiên, khi xuất hiện quá nhiều nguồn cung cấp sản phẩm này thì việc thẩm định chất lượng trở nên khó khăn hơn. Người tiêu dùng có thể bị lừa gạt khi bỏ ra số tiền lớn để mua các sản phẩm yến sào kém chất lượng, bị pha trộn. Điều này đang đe dọa thương hiệu yến sào không chỉ ở thị trường trong nước mà nguy cơ mất cả thị trường xuất khẩu trong tương lai. Chính vì thế, khách hàng hãy là những người thông thái, nên chọn mua sản phẩm ở những thương hiệu uy tín, đảm bảo chất lượng, có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng. Song song với đó rất cần sự vào cuộc của chính quyền địa phương cũng như những nhà chức trách trong việc phát hiện yến giả, yến kém chất lượng – Để không chỉ Nhà Yến Nha Trang nói riêng mà các doanh nghiệp kinh doanh yến sào chân chính khác có thể yên tâm trong việc mở rộng sản xuất, kinh doanh, góp phần đưa các sản phẩm yến sào Nha Trang- Khánh Hòa “chất lượng hàng đầu thế giới” giới thiệu đến bạn bè trong và ngoài nước” – bà Mai nói.

Hàn Lương