T.S Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) đã chia sẻ xung quanh vấn đề này bên lề Hội thảo "Hiệp định EVFTA và sự hội nhập của Việt Nam vào chuỗi giá trị toàn cầu trong một thế giới hậu Covid-19”. Sự kiện do Phái đoàn Ủy Ban Châu Âu (EC) phối hợp VCCI và Phòng Thương mại và Công nghiệp Châu Âu (EuroCham) tổ chức vừa qua tại Hà Nội. Giang Tú thực hiện.
Thưa ông, đại dịch Covid-19 ảnh hưởng như thế nào đến tình hình hoạt động của các doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam và trong bối cảnh đó Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam-EU (EVFTA) chính thức có hiệu lực từ ngày 01/08 sẽ thúc đẩy tăng trưởng kinh tế sau đại dịch như thế nào?
Việt Nam là nền kinh tế có độ mở rất cao, lệ thuộc vào thị trường nước ngoài về đầu vào nguyên vật liệu sản xuất và đầu ra hàng hóa tiêu thụ. Dịch Covid-19 xảy ra thì chuỗi cung ứng bị gián đoạn, cầu của thị trường thế giới giảm sút mạnh nên ảnh hưởng ngay đến những ngành sản xuất của Việt Nam đang lệ thuộc vào nguyên liệu nhập khẩu và lệ thuộc vào đầu ra xuất khẩu.
Trong bối cảnh đó, EVFTA đang mở ra cơ hội hiếm hoi cho Việt Nam. Tôi được biết, trong bối cảnh rất trì trệ hiện nay của thị trường, nhiều doanh nghiệp trong ngành nông sản, dệt may, giày dép, điện tử Việt Nam đã bắt đầu có thêm những đơn hàng mới, cơ hội mới từ EU. Như vậy có thể nói EVFTA chính là một lối ra để giúp Việt Nam giải quyết được những khó khăn trước mắt do gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu và cũng là một giải pháp dài hạn giúp Việt Nam có thể tham gia sâu hơn vào công đoạn có giá trị cao hơn của các chuỗi cung ứng. Các doanh nghiệp sản xuất Việt Nam đều nhận thức rõ rằng EVFTA đưa ra những yêu cầu rất cao về tỷ lệ nguyên liệu, phụ tùng trong khối chúng ta. Do vậy, Việt Nam sẽ có cơ hội để thúc đẩy phát triển công nghiệp hỗ trợ Việt Nam cũng như tăng cường mua nguồn nguyên liệu phụ trợ của chính EU. Chính điều đó cũng sẽ làm tăng cường quan hệ hợp tác giữa Việt Nam và EU.
Để tận dụng những lợi ích của EVFTA mang lại, trong thời gian sắp tới, Việt Nam cần phải có chiến lược, phải có những sửa đổi hệ thống pháp luật để đảm bảo tương thích với những điều đã cam kết. Quan trọng hơn là phải có những sửa đổi, cải cách thể chế, thậm chí yêu cầu cao hơn để tạo môi trường kinh doanh thuận lợi hơn, tạo nên sự cạnh tranh công bằng hơn để nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp. Chỉ khi nâng cao khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp mới tạo nền tảng vững chắc để Việt Nam có thể tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu, cũng như thúc đẩy đầu tư trực tiếp nước ngoài FDI trong thời gian tới.
Thưa ông, khó khăn hiện nay trong việc nội địa hóa của Việt Nam là gì và EVFTA sẽ giải quyết vấn đề này ra sao?
Có thể nói rằng, hạn chế đầu tiên của Việt Nam trong thúc đẩy phát triển công nghiệp hỗ trợ là chưa tạo ra đủ những chính sách khuyến khích, hợp lý, đặc biệt là công cụ hỗ trợ các doanh nghiệp nội địa. Khó khăn thứ hai là chất lượng nguồn nhân lực, nhân lực chất lượng cao, kỹ năng tay nghề cao là yếu tố quan trọng hàng đầu cho việc phát triển công nghệ phụ trợ.
Bên cạnh đó thì chất lượng cơ sở hạ tầng để giảm các chi phí cũng rất quan trọng. Bởi vậy, muốn thúc đẩy phát triển công nghiệp phụ trợ tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu cần phải có sự đồng bộ trên cả ba mũi đột phá đó.
Việt Nam và EU có mối quan hệ hợp tác khá lâu dài trong lĩnh vực công nghiệp chế tạo cũng như nguyên nhiên vật liệu cho các ngành sản xuất. EU đã giúp Việt Nam rất nhiều trong đào tạo công nhân kỹ thuật ngành công nghiệp cơ khí. Với động lực từ dịch Covid-19 và động lực từ EVFTA, hi vọng rằng EU sẽ đẩy mạnh, mở rộng quy mô và phạm vi các chương trình hợp tác. Bằng cách đó EU sẽ hỗ trợ cho nền kinh tế Việt Nam tăng cường phát triển công nghiệp hỗ trợ và có thể tham gia một cách có hiệu quả hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu mà ở đó các nền kinh tế EU đang là chủ nhân.
EVFTA có tạo nên sự cạnh tranh giữa doanh nghiệp hai bên không và thước đo sự thành công trong việc thực thi EVFTA là gì thưa ông?
Chúng ta có cơ hội thâm nhập vào thị trường EU và đồng thời các doanh nghiệp EU từ DN lớn đến các doanh nghiệp vừa và nhỏ cũng có cơ hội thâm nhập vào thị trường Việt Nam. Tuy nhiên, Việt Nam và EU là hai thị trường có tính bổ sung cho nhau chứ không cạnh tranh trực diện nhau. Dù EU có mặt hàng nông sản nhưng không cạnh tranh trực tiếp với nông sản nhiệt đới của Việt Nam. Châu Âu có một mùa đông rất dài trong khi đó Việt Nam thuộc vùng khí hậu nhiệt đới cây quả xanh tươi quanh năm. Đấy là cơ hội, thị trường ngách rất tốt để Việt Nam có thể tiến vào thị trường EU.
Tôi cho rằng thước đo quan trọng nhất của sự thành công trong quá trình thực hiện EVFTA đối với EU và cả Việt Nam chính là sự tham gia của DN vừa và nhỏ và siêu nhỏ, các hộ kinh doanh gia đình vào trong quá trình này. Tôi vẫn thường nghĩ về một hình ảnh tương lai sẽ diễn ra: “một gia đình ở châu Âu có thể đặt mua những đóa hoa đang ướt đẫm sương Đà Lạt, còn các gia đình Việt Nam có thể đặt mua những trái táo trên kệ trong một trang trại ở Châu Âu” với sự hỗ trợ của thương điện tử.
Với những chính sách thuận lợi của mối quan hệ hợp tác Việt Nam và EU, tôi nghĩ rằng cơ hội cho nông sản hay dệt may, giày dép, điện tử vào thị trường EU là rất lớn. DN phải đổi mới, phải xây dựng được chiến lược về mặt hàng, dịch vụ, chiến lược về tiếp thị, các chiến lược công nghệ... và bằng cách đó nâng cao năng lực cạnh tranh của mình để đón lấy những lợi ích do EVFTA mang lại. Tôi muốn nhấn mạnh rằng, EVFTA là nền tảng để tăng cường hợp tác giữa các nước EU với Việt Nam, thách thức còn nhiều n hung cơ hội là rất lớn. Vấn đề là chúng ta phải làm sao để cải thiện môi trường kinh doanh minh bạch hơn, thuận lợi hơn.
Trân trọng cảm ơn ông!
Nguồn: vccinews.vn