Ngày nay, với sự tiến bộ của khoa học và sự nỗ lực của các nhà sản xuất, người tiêu dùng ngày càng có thêm nhiều lựa chọn trong việc bổ sung dưỡng chất cho bữa ăn hằng ngày, dầu ăn là một ví dụ. Tuy nhiên, sự phong phú này cũng tạo ra sự băn khoăn cho người tiêu dùng trong chọn lựa sản phẩm, đặc biệt đối với một số sản phẩm dầu ăn mới như: dầu cá, dầu gạo… đang có mặt trên thị trường. Chúng tôi đã có cuộc trao đổi với Bác sĩ CK2 Đỗ Thị Ngọc Diệp, Giám đốc Trung tâm Dinh dưỡng TP. Hồ Chí Minh xung quang một số thông tin về việc sử dụng dầu ăn của người tiêu dùng hiện nay.

PV: Có thể nói, dầu ăn đang có một vị trí rất đặc biệt trong cơ cấu thực phẩm của người Việt, nhất là khâu VSATTP, tuy vậy người tiêu dung có thể chưa quan tâm đúng mức. Dưới góc nhìn của một chuyên gia dinh dưỡng, bà nhận định như thế nào về thói quen lựa chọn dầu ăn của người Việt hiện nay?

BSCK2 Đỗ Thị Ngọc Diệp: Hiện nay nhiều người dân đã hiểu vai trò của chất béo trong chế độ ăn và dầu ăn trong việc chế biến món ăn hằng ngày. Theo các khảo sát, tính trên bề rộng của toàn quốc thì hiện nay cơ cấu khẩu phần của người Việt Nam, xét về mặt năng lượng, về kết cầu giữa tỷ lệ chất đạm, chất béo…thì đang nằm trong khoảng Tốt. Đạt được khuyến nghị và mức cân đối. Đó là ý thứ nhất.

Ý thứ hai. Xét về phần chất béo thì hiện nay chế độ ăn của người Việt đang sử dụng cả dầu thực vật và mỡ của các loại động vật để chế biến món ăn. Trong đó, phần lớn người dân ở thành phố  chọn dầu thực vật, trong khi một tỉ lệ khá lớn người dân ở khu vực nông thôn vẫn còn sử dụng mỡ động vật (chủ yếu mỡ heo).

BSCK2 Đỗ Thị Ngọc Diệp, Giám đốc Trung tâm Dinh dưỡng TP.Hồ Chí Minh

PV: Vậy theo bà điểm giống và khác nhau giữa dầu thực vật và mỡ động vật là gì?

BSCK2 Đỗ Thị Ngọc Diệp: Giữa dầu thực vật và mỡ động vật có một số khác biệt. Khác biệt thứ nhất là trong dầu thực vật có nhiều axit béo chưa bão hòa, nhiều núi đôi nên dầu thực vật được cho là có lợi cho sức khỏe, hỗ trợ cho việc phòng ngừa bệnh tim mạch, xơ vỡ động mạch, hỗ trợ tránh nguy cơ rối loạn li pít máu…

Còn mỡ động vật, thành phần chính của mỡ động vật là axit béo đã bão hòa, nó có tác động làm tăng rối loạn li pít trong máu, tăng nguy cơ thừa cân…nên thường được cho là không có lợi cho sức khỏe.

PV: Người Việt đã quen với việc dùng dầu thực vật trong bữa ăn hằng ngày, tuy nhiên,  nhiều người tỏ ra lo lắng trước những luận điểm khoa học của giáo sư Grazyna Cichosz, chuyên gia dinh dưỡng nổi tiếng của Ba Lan và những dẫn chứng đáng chú ý từ mô hình bệnh tật ở Israel, quốc gia sử dụng khá nhiều dầu thực vật. Với tư cách là một chuyên gia dinh dưỡng bà có khuyến cáo gì?

BSCK2 Đỗ Thị Ngọc Diệp: Theo tôi, một sản phẩm dù có tốt đến đâu nếu quá lạm dụng thì đều không tốt và cần phải hiểu rằng, một người nếu sử quá nhiều chất béo thì có nguy cơ gây ung thư chứ không phải sử dụng dầu thực vật thì gây ung thư. 

PV: Thị trường dầu ăn tại Việt Nam gần đây xuất hiện sản phẩm dầu cá cao cấp Ranee, được chiết xuất từ mỡ cá Tra. Bà đánh giá như thế nào về nguồn dinh dưỡng của dầu cá, trong đó có dầu cá được tinh luyện từ Cá Tra đang có mặt trên thị trường?

BSCK2 Đỗ Thị Ngọc Diệp: Tôi chưa có cơ hội sử dụng thương hiệu dầu ăn mà anh vừa nói nhưng cách đây 7 – 8 năm, tại một hội thảo khoa học tôi cũng đã có nêu ra ý tưởng về việc chế biến mỡ từ con cá Tra và Basa làm dầu ăn. Dầu cá là loại dầu được chế biến từ mỡ cá và có nguồn gốc động vật. Mặc dù có nguồn gốc từ động vật nhưng mỡ cá, trong đó có cá Tra lại có thành phần chủ yếu là axit béo chưa bão hòa, chứa nhiều nút đôi. Đây là một lợi điểm, tạo sự khác biệt cho mỡ cá so với mỡ từ các loại động vật khác.  Ngoài ra, mỡ cá còn chứa nhiều Omega và Vitamin. Đặc biệt dùng dầu Cá còn có khả năng làm giảm cholesterol trong máu, đây là điểm khác biệt của dầu cá mà mỡ động vật khác không thể có.

Sản phẩm dầu cá Ranee của Tập đoàn Sao Mai

PV: Vậy, theo bà từ những lợi ích vượt trội của dầu Cá và sự khác biệt của nó so với các loại mỡ động vật , thì người tiêu dùng có thể yên tâm dùng dầu cá để thay cho dầu thực vật trong chế biến món ăn hằng ngày?

BSCK2 Đỗ Thị Ngọc Diệp: Như tôi đã phân tích ở trên, dầu cá rất có lợi cho sức khỏe và tôi nghĩ rằng chúng ta hoàn toàn có thể yên tâm dùng trong bữa ăn hàng ngày nhằm bổ sung dưỡng chất cho gia đình mình. Tuy nhiên, để có sản phẩm tốt còn phụ thuộc vào công nghệ, sự tuân thủ các quy định về an toàn vệ sinh thực phẩm của nhà sản xuất.

Tôi cũng xin nói thêm về con cá Tra và Ba sa. Đây là con cá quý, nó liên quan đến hàng triệu người dân nên việc một doanh nghiệp nào đó đã có sáng kiến tinh luyện mỡ cá thành sản phẩm dầu cá cần được hoan nghênh, ủng hộ. Vì tôi được biết, những năm gần đây con cá Tra được chăn nuôi theo tiêu chuẩn nghiêm ngặt của thị trường nhập khẩu quốc tế ,qua đây chắc chắn sản phẩm của dầu Cá cao cấp Ranee cũng bị kiểm soát chặt chẽ. Vì vậy sản phẩm này chắc hẵn cũng được “Ăn lây “ về tiêu chuẩn VSATTP. Hơn thế nữa nó là tín hiệu tích cực về  giá trị con cá Tra và Ba sa sẻ được nâng lên trong tương lai

Bản thân tôi trong quá trình đi làm chương trình sức khỏe đều khuyến nghị  người  dân sử dụng nguyên liệu địa phương và con cá Tra và Basa là một ví dụ. Ngay tại Trung tâm Dinh dưỡng TP. Hồ Chí Minh, một số ấn phẩm tuyên truyền, khuyến nghị người dân sử dụng cá trong bữa ăn hằng ngày thì chúng tôi đều khuyến nghị người dân nên ăn cá Ba sa, cá Tra.  Có thể khẳng định cá và dầu cá đều là những thực phẩm rất , rất tốt cho sức khỏe!

PV: Xin cảm ơn bà về cuộc trò chuyện này!

Quốc Hưng thực hiện