Xét ở một góc độ nào đó, số lượng tiêu thụ sản phẩm ôtô trên thị trường là một phần để các chuyên gia đánh giá, nhìn nhận sự phát triển của nền kinh tế.

Khủng hoảng kinh tế có tác động đến việc tiêu thụ sản phẩm ôtô hay không? Nhu cầu tiêu thụ ôtô đang theo hướng nào và DN cần đổi mới gì?

Tăng trong khủng hoảng

Khác với những nhận định từ đầu hoặc giữa năm với xu hướng chủ yếu cho rằng đang trong thời điểm kinh tế thế giới nói chung ảnh hưởng đến nền kinh tế VN và sản lượng tiêu thụ ôtô trong năm 2011 sẽ sụt giảm. Nhưng ngược lại, tính đến thời điểm cuối tháng 9 và diễn biến của các tháng trước đó, sản lượng bán hàng của các DN sản xuất lắp ráp ôtô trong nước vẫn tăng trưởng khác nhiều so với dự báo. Tính chung 9 tháng đầu năm, Vama đã tiêu thụ được khoảng 81.000 xe các loại, tăng 3% so với cùng kỳ. Chỉ riêng tháng 9, sản lượng tiêu thụ đạt hơn 10.000 xe các loại, mà nổi bật trong đó vẫn là những tên tuổi như Trường hải, Toyota VN, Ford VN… Đó là chưa tính đến số lượng xe nhập khẩu được tiêu thụ, mà chủ yếu là rơi vào các loại xe cao cấp hoặc tầm trung vẫn tăng trưởng đều đặn, ngang ngữa với số lượng tiêu thụ của các thành viên Vama, ở góc độ xe du lịch). Đánh giá của một số doanh nghiệp cho thấy, mức tăng trưởng này sẽ tiếp tục được nâng lên trong mấy tháng còn lại của năm, thường được gọi là mùa tiêu thụ xe hơi của thị trường ôtô VN (3 - 4 tháng cuối năm, mức tiêu thụ trên thị trường xe hơi VN thường chiếm từ 40 - 50% số lượng cả năm). Cũng vì vậy, hiện nay, các DN sản xuất, lắp ráp xe trong nước, nhất là các DN xe du lịch đang cố gắng hết sức đẩy mạnh các chương trình quảng bá, đưa ra hàng loạt các sản phẩm mới hay các chương trình giới thiệu, khuyến mãi hấp dẫn...

Tại sao xe thương mại giảm?

Việc tăng trưởng của số lượng bán hàng của các thành viên Vama chủ yếu là nhờ vào sự tăng trưởng của các dòng xe du lịch, không những đủ mà còn thừa sức bù đắp cho sự sụt giảm của các dòng xe thương mại trong 9 tháng qua. Có những thời điểm, sản lượng tiêu thụ của xe du lịch (chủ yếu là xe dưới 5 chỗ) tăng tới 50% thì xe thương mại (xe tải, khách, buýt) lại sụt giảm tới 12 -15%. Đây được xem là một vấn đề mà nhiều nhà kinh tế và nghiên cứu rất quan tâm vì nó thể hiện được mức độ phát triển của nền kinh tế cũng như xu hướng dầu tư và tiêu dùng của khách hàng.

Nếu như những năm trước, sự tăng trưởng của ngành ôtô “nhờ cậy” rất lớn vào lượng tiêu thụ của phân khúc xe thương mại, nhất là những sản phẩm ôtô sử dụng cho việc vận chuyển, vận tải vật liệu xây dựng, lưu chuyển hàng hoá... (xe tải hạng nhỏ và xe khách). Chỉ nói riêng năm 2010 thôi, số lượng tiêu thụ xe thương mại theo dạng khách hàng lớn (mua một lúc khoảng 20 -30 xe) xẩy ra thường xuyên thì trong năm nay gần như không có được một hợp đồng nào như vậy, chủ yếu là tiêu thụ lẻ - ông Nguyễn Văn Công, TGĐ Cty ôtô AU cho biết. Kinh tế có sự đình trệ, nhất là nhu cầu trong xây dựng sụt giảm là một trong những nguyên nhân dẫn đến lượng tiêu thụ xe thương mại giảm. Tuy nhiên, cũng phải nhìn nhận một vấn đề là những sản phẩm trong phân khúc này của các DN lắp ráp, sản xuất tại VN trong một vài năm qua không có gì mới, ít có sự thay đổi, ít đầu tư, đổi mới và đa dạng hoá sản phẩm. Trong khi đó, xe nhập khẩu thì lại quá đắt đỏ và khó cạnh tranh với sản phẩm DN lắp ráp trong nước, trừ những dòng xe hạng trung hoặc hạng nặng. Nhu cầu thì vẫn có – GĐ một doanh nghiệp chuyên khai thác và vận chuyển VLXD tại Cao Bằng cho biết, nhưng vì chưa gấp gáp và có thể vẫn chờ được nên việc sản lượng tiêu thụ của phân khúc này sụt giảm cũng là điều bình thường.

Dù vẫn có mức độ tăng trưởng khá, nhưng việc tiêu thụ sản phẩm trên thị trường ôtô đang có sự lệch pha giữa phân khúc xe du lịch và xe thương mại. Dù trong bối cảnh nào thì phân khúc xe du lịch vẫn sẽ tiếp tục có sự tanưg trưởng mạnh trong thời gian tới. trong khi đó, phân khúc xe thương mại lại phụ  thuộc rất nhiều vào tình hình kinh tế chung của xã hội. Đó là xét ở góc độ khách quan, còn chủ quan thì cần có một sự thay đổi từ mẫu mã, chất lượng sản phẩm từ chính các doanh nghiệp chuyên sản xuất, lắp ráp các mẫu xe thương mại này.

Linh Nguyên