Cam kết ổn định lãi suất
Năm 2013, NHNN đã giảm 2% các mức lãi suất điều hành; giảm 3%/năm lãi suất cho vay ngắn hạn với lĩnh vực ưu tiên; giảm 1% lãi suất tối đa áp dụng đối với tiền gửi và từ cuối tháng 6 cho phép các TCTD tự ấn định lãi suất huy động kỳ hạn từ 6 tháng trở lên. Nhờ đó, mặt bằng lãi suất tiếp tục giảm 2-5%/năm so với năm 2012. Lãi suất trong năm 2014 được đánh giá là thấp nhất trong gần 1 thập kỷ trở lại đây. Mặt bằng lãi suất giảm 1,5-2 điểm phần trăm so với cuối năm 2013, trong đó mặt bằng lãi suất huy động giảm 1,5%-2% /năm, lãi suất cho vay giảm khoảng 2%/năm, đưa mặt bằng lãi suất thấp hơn mức lãi suất của giai đoạn 2005-2006. Lãi suất của các khoản vay cũ tiếp tục được các TCTD tích cực điều chỉnh giảm, với các khoản vay có lãi suất trên 13% chỉ còn chiếm chưa đến 15% trên tổng dư nợ.
Tại cuộc họp báo sơ kết hoạt động ngân hàng 6 tháng đầu năm và triển khai nhiệm vụ 6 tháng cuối năm 2015 của NHNN diễn ra giữa tháng 6/2015. Phó Thống đốc Nguyễn Thị Hồng thừa nhận, gần đây có một số ngân hàng có xu hướng tăng lãi suất huy động.
Phó Thống đốc Nguyễn Thị Hồng nhận định, xu hướng tăng lãi suất này không phải là phổ biến. Các ngân hàng này chủ yếu tăng lãi suất kỳ hạn ngắn và nay đã trở lại mức bình thường phổ biến như các ngân hàng khác. Theo Phó Thống đốc, mặt bằng lãi suất trong 6 tháng đầu năm tiếp tục giảm 0,2-0,5%/năm so với cuối năm trước. Trong đó, lãi suất huy động giảm 0,2-0,5%/năm, chủ yếu ở các kỳ hạn dài hơn 6 tháng, tạo điều kiện hỗ trợ cho việc giảm lãi suất cho vay trung và dài hạn. Lãi suất cho vay giảm khoảng 0,2-0,3%/năm, hiện phổ biến khoảng 6-9%/năm đối với ngắn hạn, 9-11%/năm đối với trung và dài hạn.
Diễn biến trên thị trường tiền tệ năm nay có những tín hiệu mới so với cá năm trước. Tăng trưởng tín dụng, 6 tháng đầu năm 2015 cao hơn so với cùng kỳ các năm 2012 - 2014. Tính đến ngày 15/6/2015, tín dụng đối với nền kinh tế tăng 5,78% so với cuối năm 2014 và tăng 18,98% so với cùng kỳ. Trong đó, nông nghiệp nông thôn là lĩnh vực ưu tiên được ngành Ngân hàng tích cực đầu tư, dư nợ đến 30/6/2015 tăng 7,71% so với 31/12/2014. Đến cuối tháng 3/2015, kết quả cho vay đối với các lĩnh vực ưu tiên: Xuất khẩu tăng 3,9%, doanh nghiệp nhỏ và vừa tăng 1,88%, công nghiệp ưu tiên phát triển tăng 0,2%, doanh nghiệp ứng dụng công nghệ cao tăng 24,02% so với cuối năm 2014.
Riêng phần tín dụng cho lĩnh vực bất động sản, tính đến tháng 5/2015, tín dụng bất động sản tăng 10,89%, chiếm tỷ trọng 8,3%, chỉ tăng so với mức 7,8% so với cùng kỳ năm 2014.
Theo NHNNN. tín dụng vào bất động sản chủ yếu đổ vào lĩnh vực xây dựng nhà ở cao Phó Thống đốc tái khẳng định quan điểm của NHNN đối với những lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro, NHNN đặc biệt quan tâm và hướng tín dụng vào 5 lĩnh vực ưu tiên, doanh nghiệp vừa và nhỏ. Từ nay tới cuối năm 2015, tăng trưởng tín dụng sẽ được tập trung vào lĩnh vực sản xuất kinh doanh.
Với những tín hiệu phục rồi khá rõ rang của nền kinh tế, lãi suất có hướng nóng lên và một số ý kiến cho rằng lãi suất sẽ tăng về cuối năm. Phó Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết, ngay từ đầu năm, Thống đốc đã ban hành Chỉ thị 01 với mục tiêu điều hành lãi suất ổn định. NHNN đánh giá, hiện diễn biến kinh tế vĩ mô tích cực, tăng trưởng GDP 6,3%, lạm phát kiểm soát ở mức thấp. Cũng theo Phó Thống đốc, Hội đồng tư vấn tài chính quốc gia cũng họp có đánh giá về tăng trưởng GDP 2015, thì lạm phát dự kiến hơn 3 – 3,5%.
Như vậy cơ bản lãi suất chỉ dự kiến như hiện nay. Với tăng trưởng tín dụng trong thời gian vừa NHNNsẽ bơm hút tiền linh hoạt để các ngân hàng đẩy mạnh tăng trưởng tín dụng, đáp ứng nhu cầu vốn của thị trường.
Phó Thống đốc Nguyễn Thị Hồng khẳng định, 6 tháng cuối năm, lãi suất sẽ chỉ như hiện nay. Lãi suất của các TCTD thì phù thuộc vào cung cầu thị trường và NHNN sẵn sàng thông qua tái cấp vốn để hỗ trợ thanh khoản, tăng trưởng tín dụng. NHNN phải điều tiết linh hoạt làm sao cho lãi suất phù hợp với nhu cầu thị trường và tỷ giá. Thời gian gần đây, có thời điểm lãi suất liên ngân hàng có thời điểm xuống rất thấp, hiện suất liên ngân hàng 1 tháng chỉ khoảng 3 - 3,5%, tương đối thấp và ổn định.
NHNN đã thực hiện điều hành chủ động và linh hoạt các công cụ chính sách tiền tệ nhằm kiểm soát lạm phát, không chủ quan với lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô và hỗ trợ tăng trưởng kinh tế ở mức hợp lý, đảm bảo an toàn thanh khoản của các ngân hàng.
Áp lực từ tỷ giá
Về nhập siêu, trong 6 tháng đầu năm 2015, nhập siêu ước tính 3,8 tỷ USD, tương đương 4,8% kim ngạch xuất khẩu. Trong đó, khu vực FDI xuất siêu 6,07 tỷ USD, khu vực doanh nghiệp trong nước nhập siêu 9,83 tỷ USD.Nhập siêu tăng do cả xuất khẩu tăng chậm, nhập khẩu tăng nhanh, kết hợp giữa những yếu tố bất lợi trên thị trường thế giới và sự phục hồi kinh tế trong nước dẫn đến sự tăng tốc của nhập khẩu. Nhập siêu cao đã gây sức ép lên tỷ giá, là một trong các nguyên nhân quan trọng khiến NHNN trong tháng 5 phải thực hiện lần điều chỉnh tỷ giá thứ hai trong năm nay. Việc tăng thêm tỷ giá sẽ khiến giá hàng hóa nhập khẩu tăng lên và ảnh hưởng phần nào tới niềm tin của dân chúng vào tiền đồng.
Tăng tỷ giá cũng sẽ ảnh hưởng tới mặt bằng lãi suất hiện nay và cũng sẽ tác động tới lạm phát, từ đó sẽ gây áp lực lên mặt bằng lãi suất chung trên thị trường. Hơn thế nữa, chênh lệch lãi suất giữa VND và USD càng giãn ra thì càng có lợi cho VND. Nếu tỷ giá tăng mạnh thì người gửi tiền sẽ có khuynh hướng rút tiền đồng để đổi sang USD gửi ngân hàng. Do đó, khi lãi suất đầu vào tăng thì lãi suất đầu ra sẽ tăng theo do ngân hàng cân nhắc tăng lãi suất tiền đồng để giữ chân khách hàng.
Thị trường bất động sản (BĐS) và thị trường chứng khoán (TTCK), các dòng vốn đầu tư vào thị trường bất động sản và thị trường chứng khoán vẫn đang được nhà nước kiểm soát chặt chẽ.
Sau hai tháng chỉ đạo gỡ khó về vốn cho lĩnh vực BĐS, nghị quyết phiên họp tháng 6/2015 của Chính phủ vừa ban hành đã đề cập đến nội dung yêu cầu “Giám sát chặt chẽ khi cho vay các lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro” trong đó nêu cụ thể là bất động sản, dự án có thời gian thu hồi vốn dài. Lượng tồn kho khổng lồ với hàng nghìn dự án BĐS khắp cả nước chưa giải quyết hết. Do đó, thị trường BĐS hiện nay chưa có bất cứ dấu hiệu nào chứng tỏ “bong bóng” đã quay trở lại. Thị trường bất động sản có tăng trưởng nóng hay không còn phụ thuộc vào phương thức quản lý kinh tế của Nhà nước, trong đó có chính sách tín dụng. Sự điều tiết hợp lý sẽ hạn chế thị trường bất động sản tăng trưởng nóng và tránh đổ vỡ cho thị trường tài chính, tiền tệ.
Từ những yếu tố ảnh hưởng đến xu hướng đến điều chỉnh chính sách tiền tệ và lãi suất từ nay đến cuối năm 2015, lãi suất cho vay và huy động vốn của hệ thống NHTM vẫn tiếp tục được duy trì tương đối ổn định và được NHNN điều hành 1 cách linh hoạt, có sự phối hợp đồng bộ của nhiều công cụ trong chính sách tiền tệ và sự phối hợp nhịp nhàng của các Bộ ngành.
Ths. Đỗ Thúy Nga/Nguồn VCCINEWS.VN