Sau một năm rao bán, đến nay ANZ đã thoả thuận thoái toàn bộ 9,6% vốn, tương đương 103 triệu cổ phiếu ngân hàng Sacombank (STB) cho ngân hàng thương mại cổ phần Eximbank (EIB). Ngày 9.1 này, hai bên sẽ tiến hành chuyển giao và thanh toán giao dịch.

Tại sao trong khi những cổ đông chiến lược từ 5 – 10 năm của Sacombank lần lượt rời đi, thì EIB lại quyết định mua vào?

Nhộn nhịp người đi kẻ đến

Tiếp theo sau các quỹ đầu tư nước ngoài, ngân hàng ANZ vừa thoái vốn khỏi ngân hàng Sacombank đầu tháng 1.2012. Ảnh: Lê Quang Nhật

Ông Trương Văn Phước, tổng giám đốc Eximbank, dù không tiết lộ cụ thể vì đã có thoả thuận bảo mật với ANZ, nhưng cũng cho hay giá chuyển nhượng không nằm xa thị giá hiện tại của Sacombank. Giả sử Eximbank mua vào 9,6% vốn Sacombank với mức giá bằng giá 16.000 đồng/cổ phiếu vào cuối tuần qua, thì ngân hàng này sẽ bỏ ra khoảng 1.650 tỉ đồng, xấp xỉ 76,65 triệu USD để trở thành cổ đông lớn của Sacombank. Còn ANZ cũng chốt lời khoản đầu tư từ năm 2005, thời điểm đã bỏ ra 27 triệu USD để sở hữu 9,87% vốn STB.

Theo thông cáo báo chí của ANZ, việc bán 9,6% cổ phần của ANZ tại Sacombank không ảnh hưởng đến cam kết đầu tư lâu dài tại thị trường Việt Nam của ANZ. Ông Alex Thursby, tổng giám đốc ANZ khu vực châu Á – Thái Bình Dương, châu Âu và châu Mỹ cho biết, ngân hàng đã thiết lập quan hệ hợp tác với Sacombank từ năm 2005. Song hiện tại hoạt động kinh doanh đã tăng trưởng hơn từ sau khi ANZ thành lập ngân hàng con vào năm 2008 và mua lại mảng ngân hàng bán buôn của ngân hàng Royal Bank of Scotland tại Việt Nam năm 2009. Vì vậy, ANZ quyết định bán cổ phần tại Sacombank để tập trung vào hoạt động kinh doanh của ngân hàng. Theo ông Phước, dự kiến, vào đại hội đồng cổ đông sắp tới của Sacombank, Eximbank sẽ giới thiệu, đề cử người của mình tham gia HĐQT.

Như vậy, chỉ chưa đến một năm, có ba cổ đông chiến lược của Sacombank là Dragon Capital, REE và ANZ đã thoái toàn bộ vốn. Người mua vào mạnh mẽ trên thị trường trong thời gian gần đây lại chính là Sacombank với việc vừa hoàn tất mua vào 100 triệu cổ phiếu quỹ, là lãnh đạo cấp cao và những công ty có liên quan.

Hiệu quả hoạt động giảm sút

Việc các cổ đông chiến lược lần lượt rời bỏ đã đặt ra một câu hỏi lớn về hoạt động của Sacombank. Thông thường, một khoản đầu tư dài lâu sẽ được thoái sau một thời gian nhất định để chốt lời, các cổ đông khi rời Sacombank đã đưa ra lý do là cơ cấu danh mục đầu tư và tìm thấy một mục tiêu giải ngân hấp dẫn hơn.

Trong khi đó, không phải từ bây giờ, mà các nhà đầu tư đã đánh giá không cao tình hình hoạt động của Sacombank vài năm nay. Sacombank là ngân hàng có tổng tài sản tương đương với ngân hàng ACB, thì năm 2009, tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE) của ACB là 21,78%, Sacombank 15,8%; năm 2010, ACB được 20,5%, Sacombank 16,74%; năm 2011, ROE của ACB vẫn cao hơn Sacombank. Lợi nhuận trước thuế (làm tròn số) năm 2009 của Sacombank là 2.175 tỉ đồng, 2010 là 2.560 tỉ đồng, năm 2011 là 2.728 tỉ. Con số lần lượt tại ACB 2.838 tỉ đồng, 3.102 tỉ đồng, năm 2011 dự kiến là 4.100 tỉ đồng.

Đáng lưu ý là cơ cấu sử dụng vốn của Sacombank. Trong khi tiền cho vay ra của Sacombank không tăng trong bốn quý liên tiếp gần nhất, thì tính đến ngày 30.9.2011 Sacombank đã có khoảng 25.000 tỉ đồng đầu tư cổ phiếu, chiếm 16% tổng tài sản. Khi thị trường đi xuống, khoản đầu tư của Sacombank đã bốc hơi hàng ngàn tỉ đồng. Công ty con, chứng khoán Sacombank, mà Sacombank vừa thoái vốn, cũng lỗ luỹ kế chín tháng gần 258 tỉ đồng. Hoạt động của công ty địa ốc Sacomreal cũng lao đao theo thị trường, luỹ kế từ đầu năm đến hết quý 3 năm ngoái, lợi nhuận Sacomreal giảm hơn 83% so cùng kỳ năm trước đó.

Trong khi đó thì Eximbank, có cổ đông lớn là người của ngân hàng ACB, lại đến. Cả năm nay, khi biết ANZ rao bán cổ phần STB, Eximbank đã âm thầm cơ cấu lại danh mục đầu tư, bán bớt cổ phiếu, chứng khoán không hiệu quả, sao cho “có chỗ” dành cho Sacombank. Theo ông Phước, với lợi thế cùng ngành nghề, biết rõ đâu là lợi thế – yếu điểm của Sacombank, cùng chiến lược đầu tư dài hạn, Eximbank cho rằng mình có đủ tiềm lực tài chính và năng lực để tham gia quản trị điều hành, khai thác tiềm năng Sacombank. Eximbank trong năm 2011, lợi nhuận trước thuế hợp nhất đạt 3.900 tỉ đồng, vượt 11% kế hoạch lợi nhuận năm.

Hồng Sương (SGTT)