Những năm gần đây, quan hệ thương mại giữa Việt Nam và các quốc gia 4 nước thành viên thuộc khu vực châu Mỹ bao gồm: Canada, Chile, Mexico và Peru phát triển đáng kể. Trong số này, có tới 3 nước mà Việt Nam lần đầu tiên có quan hệ FTA là Canada, Mexico và Peru. Với Hiệp định CPTPP, Việt Nam có thể tăng cường hơn nữa xuất khẩu các mặt hàng thế mạnh, đồng thời tìm kiếm cơ hội, đẩy mạnh xuất khẩu một số mặt hàng tiềm năng sang các thị trường này.
Canada xóa bỏ 95% thuế
Canada tiếp tục theo đuổi chính sách tự do hóa thương mại và có nền kinh tế tương đối mở. Canada đa dạng hóa thị trường đầu tư và thương mại, giảm bớt sự phụ thuộc vào thị trường Bắc Mỹ, đặc biệt là Hoa Kỳ.
Việt Nam hiện đang là nước có lợi thế lớn trong thương mại song phương với Canada. Hiệp định CPTPP có hiệu lực từ tháng 12/2018 được coi là đòn bảy thúc đẩy mạnh mẽ thương mại giữa hai nước. Với việc xóa bỏ thuế nhập khẩu cho 95% số dòng thuế ngay khi Hiệp định có hiệu lực, trong đó bao trùm 78% kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam, thị trường Canada mang lại rất nhiều cơ hội để Việt Nam đẩy mạnh xuất khẩu.
Một số mặt hàng xuất khẩu có lợi thế khi tại thị trường Canada là thủy sản: 100% kim ngạch xuất khẩu thủy sản được hưởng thuế xuất 0% từ ngày 14/01. Canada đang tiêu thụ 240 triệu USD hàng thủy sản từ Việt Nam. Thủy sản, trong đó chủ yếu là tôm, cá basa, cá ngừ đông lạnh ... hiện đã có mặt ở hầu hết các siêu thị lớn của Canada nhưng được bán qua nhà phân phối, chưa bán trực tiếp.
Đối với mặt hàng đồ gỗ nội thất xuất khẩu sang Canada, thuế giảm ngay từ 9,5% xuống 0%, trừ ghế gỗ dùng trong nhà thuế giảm dần về 0% sau 6 năm. Việt Nam là nhà xuất khẩu lớn nhất về đồ gỗ phòng ngủ vào Canada (chiếm gần 30% thị phần). Canada đang tiêu thụ 166 triệu USD đồ gỗ của Việt Nam.
Các sản phẩm dệt may xuất khẩu sang Canada sẽ được xóa bỏ 100% thuế vào năm thứ 4. Khi Hiệp định CPTPP được thông qua và có hiệu lực trong thời gian tới, thuế nhập khẩu vào Canada sẽ giảm từ 17%-18% xuống còn 0% ngay khi Hiệp định có hiệu lực (khoảng 50% mặt hàng xuất khẩu) hoặc sau 3 năm nếu đáp ứng được quy tăc xuất xứ từ sợi trở đi.
Chè, hạt tiêu, hạt điều: hưởng thuế suất 0% ngay khi Hiệp định có hiệu lực, 78% kim ngạch xuất khẩu giày dép của Việt Nam sang Canada hưởng thuế suất 0% ngay khi Hiệp định có hiệu lực hoặc được hưởng mức cắt giảm 75% so với mức hiện tại;
77% thuế được Mexico xóa bỏ
Mexico là đối tác thương mại lớn thứ 3 của Việt Nam tại Mỹ Latinh sau Brazil và Argentina. Năm 2018, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang thị trường này đạt 2,24 tỷ USD. Các sản phẩm xuất khẩu chính của Việt Nam sang Mexico là điện thoại, giày dép, máy tính, hàng dệt may.
Với CPTPP, Mexico cam kết xóa bỏ 77% số dòng thuế ngay từ 14/1, tương đương 36.5% kim ngạch nhập khẩu từ Việt Nam và sẽ xóa bỏ thuế quan đối với 98% số dòng thuế vào năm thứ 10 kể từ khi Hiệp định có hiệu lực.
Một số mặt hàng mà ta có thể tận dụng ưu đãi về thuế trong CPTPP để đẩy manh xuất khẩu sang Mexico bao gồm cá tra, cá basa, cá ngừ, gạo (900 nghìn tấn/năm), dệt may và da giày (hàng năm Mexico nhập khẩu khoảng 1,8 tỷ USD hàng dệt may và 1,1 tỷ USD hàng giày dép).
Peru xóa bỏ 81% thuế
Peru được đánh giá là thị trường tiềm năng và là thị trường tương đối phù hợp với trình độ và quy mô cũng như cách tiếp cận của ta bởi 75% các công ty xuất – nhập khẩu của Peru là vừa và nhỏ, hàng hóa sản phẩm dễ thâm nhập, cạnh tranh và có thể đi vào các nước láng giềng như Ecuador, Colombia, Bolivia và Brazil. Hiện trao đổi hàng hóa giữa Việt Nam và Peru còn khá khiêm tốn. Năm 2018, xuất khẩu của ta sang thị trường này đạt 250 triệu USD.
Hiệp định CPTPP dự kiến có hiệu lực trong năm 2019 tại Peru hứa hẹn sẽ tạo xung lực mới cho quan hệ thương mại hai nước. Peru cam kết xóa bỏ 81%. Đây cũng là lần đầu tiên hai nước có quan hệ FTA và ta cần nắm bắt các cơ hội mà Hiệp định mang lại để đẩy mạnh xuất khẩu một số loại hàng hóa mà ta có thế mạnh, cụ thể là đồ gỗ ngoại thất sang Peru, hạt điều, chè, hạt tiêu, rau củ quả sẽ được hưởng mức thuế suất 0% ngay khi Hiệp định có hiệu lực; Dệt may, giày dép: thuế suất giảm theo lộ trình và về 0% vào năm thứ 16.
Chile
Chile là thị trường tích cực mở cửa cho hàng hóa Việt Nam trong những năm qua kể từ khi Hiệp định thương mại tự do Việt Nam – Chile chính thức có hiệu lực vào năm 2014. Trong bối cảnh Hiệp định CPTPP dự kiến được thông qua tại Chile vào quý II/2019, Việt Nam sẽ có thêm nhiều cơ hội để tăng cường xuất khẩu sang thị trường này.
FTA Việt Nam - Chile có 1.118 sản phẩm nằm trong danh sách loại trừ. Do đó, với việc thực thi CPTPP một số lượng sản phẩm tiếp cận thị trường sẽ nhiều hơn, thời gian giảm thuế của CPTPP cũng nhanh hơn so với FTA song phương. Chile cam kết cắt giảm 95,1% tổng số dòng thuế sẽ được xóa bỏ ngay sau khi CPTPP có hiệu lực và 99,9% tổng số dòng thuế sẽ được xóa bỏ vào năm thứ 8. Tiềm năng tại thị trường Chile đối với với một số mặt hàng chủ lực của Việt Nam là rất lớn.
Các mặt hàng ưu tiên thúc đẩy xuất khẩu sang Chile có thể kể tới là hạt tiêu, hạt điều, chè, cà phê, mật ong, nông sản, thủy sản, đồ gỗ có thuế suất sẽ giảm về 0% ngay khi Hiệp định có hiệu lực; Giày dép, cao su: thuế được xóa bỏ vào năm thứ 4; Dệt may: thuế được xóa bỏ vào năm thứ 8…
Ngoài ra, việc Phòng Thương mại Việt Nam – Chile được thành lập từ giữa năm 2018 cũng tạo ra kênh hợp tác mới, tạo cơ hội gắn bó hơn cho cộng đồng doanh nghiệp hai nước, đặc biệt trong bối cảnh ta cần tích cực tận dụng các cơ hội mà CPTPP mang lại để đẩy mạnh xuất khẩu hàng hóa.
Hương Ly/vccinews.vn