Thông tư 20 của bộ Công thương ra đời nhằm “chặn” nguồn ôtô nhập khẩu không chính hãng vào Việt Nam. Vậy nhưng chỉ ít ngày sau khi thông tư có hiệu lực, một doanh nghiệp kinh doanh thương mại vẫn “dễ dàng” nhập khẩu tới 46 chiếc xe Lexus vào Việt Nam. Quy định “lỏng” hay doanh nghiệp “gian”?

Đủ giấy tờ

VPĐD Toyota Motor Corp. cho biết không uỷ quyền/chỉ định bất kỳ thương nhân nào tại Việt Nam làm nhà nhập khẩu, phân phối sản phẩm ôtô mang nhãn hiệu Lexus. Ảnh: TL internet

Ngày 26.6.2011, thông tư 20/2011/TT-BTC của bộ Công thương có hiệu lực. Điểm mấu chốt quy định tại thông tư này là các doanh nghiệp nhập khẩu ôtô vào Việt Nam phải có “giấy uỷ quyền của nhà phân phối, nhà nhập khẩu của chính hãng sản xuất, kinh doanh hoặc hợp đồng đại lý của chính hãng sản xuất kinh doanh mặt hàng đó”. Đây xem như là một “hàng rào kỹ thuật” của cơ quan quản lý nhằm chặn dòng xe ôtô nhập khẩu không chính hãng (còn gọi là xe thương mại) vào Việt Nam. Và thực tế, hầu hết các doanh nghiệp đều “bó tay”, kể cả một số nhà nhập khẩu chính hãng, vì để có được “giấy uỷ quyền chính hãng” không đơn giản.

Vì vậy, khi công ty TNHH Hưng Long (công ty Hưng Long) được phép nhập khẩu lô hàng xe Lexus vào tháng 7.2011, khiến không ít doanh nghiệp ngỡ ngàng. Bởi Hưng Long vốn chỉ là doanh nghiệp chuyên kinh doanh ôtô nhập khẩu nguyên chiếc (từ năm 2007), chứ không phải là đại lý phân phối sản phẩm của Lexus (Mỹ) tại Việt Nam. Đại diện Hưng Long cho biết, các mặt hàng ôtô nhập khẩu của doanh nghiệp chủ yếu từ Mỹ và được cung cấp bởi công ty KA Leasing and Rental Corp (Mỹ).

Tuy nhiên khi trao đổi với chúng tôi, ông Nguyễn Bá Học, giám đốc công ty Hưng Long, một mực khẳng định doanh nghiệp có đầy đủ giấy tờ theo quy định tại thông tư 20 của bộ Công thương. Chính vì thế Hải quan TP.HCM mới làm thủ tục nhập khẩu lô hàng này.

Chưa đáp ứng?

Ngày 11.10, thứ trưởng bộ Công thương, Nguyễn Thành Biên, đã có văn bản (số 9518/BCT/XNK) gửi các cơ quan cho biết: Căn cứ vào hồ sơ phía hải quan cung cấp, bộ Công thương khẳng định công ty KA Leasing and Rental Corp, là công ty uỷ quyền phân phối cho công ty Hưng Long, không phải là nhà phân phối chính thức của hãng xe Lexus. Vì vậy, giấy uỷ quyền mà công ty Hưng Long nộp cho phía hải quan chưa đáp ứng được quy định tại thông tư 20.

Về vấn đề này, ông Học cho biết: doanh nghiệp đã cung cấp cho cơ quan hải quan hai bộ giấy tờ như sau:

– Giấy chỉ định từ Elmore Toyota cho công ty KA Leasing and Rental Corp được phân phối các sản phẩm của Toyota về Trung Quốc và Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam. Giấy chỉ định từ công ty KA Leasing and Rental Corp cho phép công ty Hưng Long được phân phối các sản phẩm của Toyota từ Mỹ vào Việt Nam.

– Giấy chỉ định từ Magussen’s Lexus of Freemont cho công ty KA Leasing and Rental Corp được phân phối mặt hàng Lexus về Trung Quốc, Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam.

– Giấy chỉ định từ công ty KA Leasing and Rental Corp cho công ty Hưng Long được phân phối mặt hàng Lexus về từ Mỹ tại thị trường Việt Nam.

Ông Học khẳng định các giấy chỉ định này được hợp pháp hoá lãnh sự tại Tổng lãnh sự quán Việt Nam tại San Francisco, Mỹ. Cũng theo ông Học, nếu bộ Công thương bảo “chưa đáp ứng được” thì nói rõ hồ sơ còn thiếu văn bản nào doanh nghiệp sẽ xin bổ sung theo đúng yêu cầu.

Tổng số xe công ty Hưng Long nhập khẩu sau thời điểm thông tư 20 có hiệu lực và đã được thông quan là 46 xe. Số xe này đã được doanh nghiệp bán hết. Hiện doanh nghiệp còn 16 xe chưa thông quan (đang bảo quản tại kho doanh nghiệp) và sáu xe chưa làm thủ tục hải quan (đang nằm trong container ngoài cảng).

Không thể có

Thực tế trong bộ hồ sơ nhập khẩu hàng hoá của doanh nghiệp chưa có (hay không có) một văn bản rất quan trọng. Đó là giấy uỷ quyền của nhà sản xuất Lexus cho công ty Magussen’s Lexus of Freemont được phân phối sản phẩm của Lexus ngoài thị trường Mỹ (trong đó có Việt Nam).

Trả lời phỏng vấn của chúng tôi, tổng giám đốc công ty Toyota Việt Nam, ông Tachibana khẳng định theo quy định của Lexus, công ty Magussen’s Lexus of Freemont chỉ được phép phân phối sản phẩm của Lexus tại thị trường Mỹ, không bao giờ được phép phân phối tại các thị trường khác.

Ngày 27.10.2011, văn phòng đại diện Toyota Motor Corporation (TMC) tại Hà Nội, đại diện chính thức của TMC tại Việt Nam, đã có văn bản gửi tổng cục Hải quan cho biết: ôtô mang nhãn hiệu Lexus, một trong những sản phẩm cao cấp của TMC hiện chưa được sản xuất, lắp ráp tại Việt Nam. Hiện TMC không uỷ quyền/chỉ định bất kỳ thương nhân nào tại Việt Nam làm nhà nhập khẩu, phân phối sản phẩm ôtô mang nhãn hiệu Lexus.

Ngọc Lâm

Xử lý sao?

Đại diện phía hải quan cho rằng đây là quy định mới, nên hải quan cũng như doanh nghiệp nắm chưa chắc, hiểu chưa đúng. Việc để cho doanh nghiệp nhập khẩu khi chưa có đủ giấy tờ theo quy định Tổng cục Hải quan đang xem xét, cân nhắc xử lý đơn vị vi phạm.

Được biết, theo quy định nếu lô hàng hơn 46 xe mà công ty Hưng Long nhập về không đáp ứng được các quy định, cơ quan hải quan sẽ yêu cầu tái xuất hoặc thu hồi xe đã bán ra thị trường. Song trên thực tế giải pháp này không dễ thực hiện. Trước tiên là bởi lô hàng nhập khẩu này có giá trị rất lớn, hàng trăm tỉ đồng, doanh nghiệp cũng đã đem hàng đi bán, việc thu hồi xe không đơn giản. Và nếu thu hồi sẽ đẩy doanh nghiệp đến chỗ phá sản.

Đây chính là điểm khó của cơ quan quản lý. Chính vì vậy vụ việc đang được báo cáo bộ Tài chính để xin ý kiến xử lý.

Có ý kiến cho rằng, vi phạm của doanh nghiệp, nếu có là “lách” văn bản quy định hoặc hiểu chưa đúng các quy định nhập khẩu. Bởi quy định tại thông tư 20 cũng như các văn bản hướng dẫn, không phải là không có chỗ dễ để cho doanh nghiệp tính cách “lách” hoặc hiểu không đúng. Vậy còn trách nhiệm của hải quan? Chỉ một điểm quy định tại thông tư 20 thôi mà bộ Công thương đã phải có văn bản hướng dẫn, hải quan cũng phải ban hành văn bản dưới dạng “hiểu thế nào cho đúng”.

Nhưng nếu “nhắm mắt” cho qua thì sẽ tạo tiền lệ xấu cho những lô hàng tiếp theo hoặc các doanh nghiệp khác theo đó “bước tiếp”. Rõ ràng các cơ quan quản lý đang tự đẩy mình vào thế khó.

Nguồn SGTT.VN