Năm 2017 là năm mà ngành chế biến xuất khẩu cá tra Việt Nam chịu khá nhiều thách thức khi phải vượt qua nhiều rào cản thương mại từ các nước nhập khẩu, trong đó có những thị trường lớn như Mỹ, Liên minh Châu Âu. Mặc dù vậy, vượt qua những khó khăn trở ngại, xuất khẩu cá tra của Việt Nam vẫn đạt kim ngạch gần 1,8 tỷ USD, tăng 4,3% so với năm trước. Đây là kết quả thể hiện sự nỗ lực rất lớn của các doanh nghiệp. Câu chuyện về “chiến mã” I.D.I (Công ty CP Phát triển đa quốc gia, thành viên của Sao Mai Group) dưới đây là một ví dụ cho sự nỗ lực vươn lên, khả năng nhạy bén của doanh nghiệp, tính chủ động trong mở rộng thị trường.

Trong kinh doanh,việc “bỏ trứng vào một giỏ” hay nói cách khác là quá phụ thuộc vào một thị trường nào đó là điều hết sức nguy hiểm. Những động thái từ việc lập thêm rào cản thương mại bằng việc áp thuế chống bán phá giá ở mức cao và những chiêu bài truyền thông “dìm hàng” con cá Tra của Việt Nam của Liên minh Châu Âu gần đây thêm một cảnh báo nữa cho các doạnh nghiệp khi quá phụ thuộc vào một trường nào đó.

Không bỏ trứng vào một giỏ

Trở lại với câu chuyện của I.D.I, một doanh nghiệp đã có sự bứt phá mạnh mẽ thời gian qua, đặc biệt trong năm 2017, khi ngành xuất khẩu cá tra bắt đầu có những dấu hiệu trở lại “thời kỳ vàng son” của nó. 

Bước chân vào thị trường khoảng 10 năm nay, nếu so với nhiều doanh nghiệp trong ngành lúc bấy giờ thì I.D.I như một đứa bé đang chập chững bước đi. Tuy nhiên, điều ngạc nhiên là “cậu bé tí hon I.D.I” ngày nào đã nhanh chóng vươn lên nằm trong Top đầu các doanh nghiệp thuỷ sản có hiệu quả kinh doanh tốt nhất Việt Nam.

Kết quả kinh doanh của I.D.I đã khiến không ít doanh nghiệp trong ngành và các nhà đầu tư bất ngờ. Riêng năm 2017 doanh số xuất khẩu của I.D.I đạt tới 102 triệu USD, tăng gần 63% so với năm 2016. Doanh thu hợp nhất năm 2017 của IDI đạt 5.332 tỷ đồng, lợi nhuận sau thuế gần 350 tỷ đồng.  Với kết quả đó, dự kiến trong đại hội cổ đông tới đây, I.D.I sẽ thông qua kế hoạch kinh doanh năm 2018 với doanh thu 6.500 tỷ và lợi nhuận sau thuế 580 tỷ.

Theo bật mí của lãnh đạo Tập đoàn Sao Mai (Công ty mẹ của I.D.I) thì kết quả kinh doanh ấn tượng đó là thành quả từ chiến thuật “không bỏ trứng vào một giỏ” khi doanh nghiệp này đã chủ động đa dạng hoá thị trường, đặc biệt với những thị trường mới tiềm năng. Không ai khác, I.D.I chính là doanh nghiệp tiên phong mở cửa thị trường Trung Quốc từ những năm 2010 và cũng là doanh nghiệp chiếm thị phần cao nhất tại Trung Quốc - Hong Kong, với 13,5% thị phần toàn thị trường.

Giá trị xuất khẩu của IDI sang Trung Quốc – Hong Kong trong năm 2017 đạt gần 55 triệu USD, tăng hơn 60% so với năm 2016. Với lượng khách hàng lớn, ổn định và ngày càng mở rộng, dự kiến doanh thu xuất khẩu của IDI tại Trung Quốc- Hong Kong sẽ tiếp tục tăng trưởng mạnh.

Không chỉ ở thị trường Trung Quốc – Hong Kong, doanh số xuất khẩu của I.D.I qua các nước ASEAN cũng trên đà tăng trưởng mạnh mẽ: Thái Lan (tăng 230%), Singapore (tăng 70%), Philippines (tăng 31%), Malaysia (tăng 19%).

Ngoài ra, một số nước châu Á khác cũng ghi nhận sự tăng trưởng ấn tượng của IDI như Ấn Độ (tăng 700%), Đài Loan (tăng 54%).

Như vậy, không phải Mỹ, Châu Âu mà châu Á mới là thị trường lớn nhất của IDI với tỷ trọng tới hơn 64% doanh thu. Đây là thuận lợi rất lớn của IDI khi thị trường này được dự đoán là điểm sáng của ngành cá tra Việt Nam trong thời gian tới.

Ở khu vực Nam Mỹ, IDI cũng đang chiếm thị phần lớn nhất tại Mexico với doanh số hơn 14 triệu USD tăng 44,5% so với 2016 và chiếm 13,5% thị phần. IDI cũng chiếm 12,2% thị phần ở Colombia và 4% thị phần ở Brazil.

Ông Lê Thanh Thuấn - Chủ tịch Tập đoàn Sao Mai gặp gỡ các đối tác tại Hội chợ BOSTON 2018

I.D.I không ảnh hưởng POR 13 của DOC

Đối với thị trường Châu Âu, thị trường vốn được đánh giá là khó tính và đang “làm khó, làm dễ” con cá Tra Việt Nam, giá trị xuất khẩu cá tra của IDI qua này năm 2017 vẫn tăng cao, tăng hơn gấp đôi so với năm 2016, đạt hơn 5,6 triệu USD.  Trong 2018, IDI dự kiến tiếp tục tiếp cận thêm các khách hàng tại một số nước tiềm năng như Hà Lan, Anh, Đức để tăng doanh số xuất khẩu qua châu Âu lên khoảng 10 triệu USD.

Thời gian qua, Bộ Thương mại Mỹ (DOC) đã ban hành kết luận cuối cùng trong vụ việc rà soát hành chính lần thứ 13 (POR 13), nâng mức thuế chống bán phá giá từ 2,39 USD/kg - 7,74 USD/kg đối với cá tra Việt Nam. Rõ rằng đây là một rào cản sẽ tạo thêm khó khăn cho nhiều doanh nghiệp xuất khẩu cá tra của Việt Nam vào thị trường Mỹ. Còn đối với I.D.I, lãnh đạo Công ty cho biết, I.D.I chỉ xuất khẩu các sản phẩm không chịu thuế bán phá giá như cá nguyên con, cá cắt khúc vì thế không bị ảnh hưởng gì đến kế hoạch xuất khẩu cũng như tăng trưởng doanh thu của I.D.I trong thời gian tới.

Cần phải nói thêm rằng, dù được xuất qua thị trường Mỹ với thuế suất bằng 0% nhưng I.D.I vẫn chủ động mở mũi thêm nhiều thị trường khác. Đây lại là điểm một lần nữa khẳng định cho sự sáng suốt về chiến lược phát triển thị trường bền vững “không bỏ trứng vào một giỏ” của I.D.I mà có lẽ các doanh nghiệp khác cũng cần phải suy nghĩ khi xây dựng chiến lược thị trường cho sản phẩm của mình.

                                                                                       Quôc Hưng