Với sự cởi mở và thân thiện, tài khoản Facebook cá nhân của chị Lê Hoài Anh lúc nào cũng sáng đèn, sẵn sàng kết bạn với những người bạn mới, đôi khi chỉ để sẻ chia, động viên nhau trong cuộc sống. Rất nhiều bạn bè mừng cho chị, khi quỹ từ thiện Thiện Việt do chị sáng lập đã quyên góp được đủ tiền để làm từ thiện. Nhiều người bảo, phụ nữ tuổi Ất Tỵ có khuôn mặt tròn trịa, phúc hậu và có tâm sáng, nhiều nội lực thì dù gặp gian nan, trắc trở vẫn vượt qua hết.
– Sinh ra trên một con phố “thâm nâu rợp bóng cây” của Hà Nội, tuổi thơ chị gắn bó với những kỷ niệm đáng nhớ nào? Đâu là những phẩm chất chị được thừa hưởng từ cha mẹ – nền tảng giúp cho chị trụ vững giữa phong ba cuộc đời và thương trường sau này?
Tôi sinh ra ở phố Hàng Đậu của Hà Nội, sau đó đến năm 1974 gia đình tôi chuyển về sống ở phố Khâm Thiên. Tuổi thơ tôi trôi qua êm đềm tại Hà Nội cổ kính. Mẹ tôi là giáo viên dạy ở trường phổ thông Thăng Long, còn cha tôi là cán bộ của Sở Lao động Thương binh Xã hội. Nhà chỉ có hai chị em nên mẹ tôi rất kỹ lưỡng trong việc dạy dỗ con cái, nhờ thế trong suốt thời gian học cấp một và cấp hai tôi luôn là học sinh đứng đầu lớp. Sau đó, tôi cũng dễ dàng thi đậu vào các trường đại học danh tiếng của Hà Nội. Cha tôi là thương binh trong thời kỳ kháng chiến cứu nước. Ông là một trong hai người phân kim vàng bạc nổi tiếng nhất Hà Nội vào những năm 1978-1980.
Hồi tôi bé, cha rất thích làm thơ và làm thơ rất hay, ông kết bạn với các văn nghệ sỹ như bác Văn Cao, nhà thơ Nguyễn Duy, các họa sỹ Bùi Xuân Phái và Trọng Kiện, đạo diễn Doãn Hoàng Giang… Cách sống và cách giáo dục của ông có ảnh hưởng rất lớn đến con đường kinh doanh của tôi. Ông đã dạy tôi những triết lý kinh doanh mà tôi luôn ghi nhớ và cố gắng áp dụng, như không bao giờ được bán những sản phẩm không có chất lượng, không bao giờ được nói dối về chất lượng của sản phẩm với khách hàng, dù đói cũng không bao giờ bán các mặt hàng liên quan đến những tệ nạn xấu của con người.
– “Con gái giống cha…”, có phải vậy mà chị theo đuổi triết lý kinh doanh chân chính, giữ cái tâm tốt và tránh những mặt trái của nghề kinh doanh?
Đúng vậy. Nhờ cha, tôi đã biết chia sẻ may mắn và những thành quả của mình để giúp ích cho những người kém may mắn. Cho đến bây giờ, cha tôi đã mất được 15 năm nhưng bạn bè và những người từng được ông giúp đỡ vẫn không quên ông. Tôi tự hào vì là con gái của ông, ngay cả những thời khắc khó khăn nhất, gặp nhiều buồn phiền nhất tôi vẫn luôn nhớ đến lời dạy của cha: “Con ơi lúc nào cũng nên tích đức, nếu con để sách lại cho con của con, cũng có thể cháu không đọc, nếu con để lại tiền bạc có thể cháu sẽ tiêu phá hết. Nhưng hãy để lại đức cho con của con, điều đó sẽ giúp ích cho cháu rất nhiều, nó sẽ noi theo tấm gương của con để trở thành người tốt cho xã hội”. Trong kinh doanh, có nhiều lúc tôi bị bạn bè làm ăn chung tráo trở, lừa gạt để lấy tiền, tôi nhớ lời dạy của cha nên không trả thù. Lấy ân trả oán thì oán cởi, lấy oán trả oán thì oán oán trùng trùng, tôi không muốn thù oán của mình truyền lại cho đến đời con cháu của tôi.
– Cha mẹ có định hướng cho chị trở thành doanh nhân hay không? Dự án kinh doanh đầu tiên của chị diễn ra khi nào, thành công hay thất bại và nó đã tạo động lực cho chị ra sao?
Thực ra, cha mẹ không dự tính đào tạo tôi trở thành một doanh nhân. Các cụ vẫn theo quan điểm xưa, con gái phải giỏi giang nội trợ gia đình, hồi nhỏ tôi được cha mẹ cho học đàn, học vẽ, nấu ăn, trang trí nhà cửa. Lớn hơn các cụ biết tôi yêu thích văn thơ, say mê đọc sách nên khuyên tôi thi vào trường Đại học Văn hóa, Khoa Thư viện để sau này có một công việc nhàn nhã và thỏa mãn sở thích này. Vì một biến cố bất ngờ của gia đình, tôi buộc phải nghỉ học khi đang theo học năm thứ tư trường Đại học Tổng hợp Sài Gòn (cũ, nay là Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn) và đi làm năm 22 tuổi, trong khi chỉ còn vài tháng nữa là tốt nghiệp đại học.
Tôi làm việc cho một công ty xuất nhập khẩu hàng nông sản của nhà nước ở vị trí trưởng bộ phận thu mua. Tôi chịu trách nhiệm đi mua nông sản khắp cả nước để cung ứng cho thị trường. Hoàn cảnh gia đình tôi lúc ấy rất ngặt nghèo. Cha bị đột quỵ nằm bệnh viện, mẹ bị bắt vì một người phó giám đốc của công ty cha tôi đã dùng chữ ký giả và con dấu công ty đi vay tiền, mua nhà và tiêu xài hết. Ông ta dùng những giấy tờ này để đổ hết trách nhiệm cho cha tôi, khiến ngôi nhà gia đình tôi ở bị niêm phong, tài sản mất hết. Lúc ấy, em trai tôi đang học ở Nga nhưng tôi phải gọi về để cùng chăm sóc cha và hỗ trợ gia đình theo đuổi vụ kiện. Tôi đã bán tất cả nữ trang mà cha mẹ cho, rồi lao vào kinh doanh từ những việc nhỏ nhất.
– Còn quá trẻ lại phải bươn chải, vừa làm vừa học, chị khởi nghiệp và vượt qua gian truân bằng cách nào?
Năm đó tôi mới 25 tuổi, bắt đầu khởi nghiệp với một căn phòng nhỏ rộng 36m2 tại đường Điện Biên Phủ, TP.HCM. Trung tâm thương mại của tôi ra đời trong bối cảnh chỉ có một kế toán, một thư ký, một cái máy đánh chữ, một máy lạnh, ba bộ bàn ghế làm việc và một bộ bàn ghế tiếp khách. Tất cả thiết bị tôi đều mua đồ cũ cho rẻ. Năm 1994, việc cung ứng hàng nông sản xuất khẩu phát triển tốt, tôi có tiền sửa chữa văn phòng, có nhà kho riêng tại quận 11, mở thêm được một xí nghiệp chế biến hàng nông sản với những hợp đồng xuất khẩu lớn và có doanh thu đến vài triệu đô la. Để đạt được thành quả tôi đã phải làm rất nhiều việc, từ lái xe tải, xe buýt và cả… xe container.
Tôi phải đi công tác xa nhà rất nhiều, đến cả những vùng miền xa xôi hẻo lánh để thu mua hàng nông sản về thành phố bán. Vừa làm, tôi vừa tranh thủ học tiếng Anh, kinh doanh xuất nhập khẩu, bỏ tiền sang Singapore học quản trị kinh doanh.
– Thế còn chuyện buồn của gia đình chị?
Không giây phút nào tôi không nghĩ đến cha mẹ, gia đình đang yên ấm bỗng nhiên tai họa đổ xuống đầu. Tôi chiến đấu đến cùng vì gia đình. Tôi và em trai đã phải tham dự rất nhiều phiên tòa và may mắn tòa án đã giải oan cho cha tôi, đưa người có tội ra trước pháp luật. Gia đình tôi được trả lại nhà cửa, mẹ tôi được ra tù.
– Cơ duyên nào dẫn chị đến với lĩnh vực kinh doanh mỹ phẩm?
Năm 1994, một lần sang Singapore công tác, tôi gặp một đối tác người Malaysia và người này giới thiệu cho tôi một dòng mỹ phẩm của Nhật, được sản xuất tại Indonesia với những sản phẩm đa dạng như chăm sóc da, dầu gội đầu, make up… Sau khi gặp gỡ và bàn bạc, họ đồng ý đổi nông sản lấy mỹ phẩm, vì tôi có ý tưởng đi tiên phong kinh doanh mỹ phẩm cao cấp cho người Việt Nam, bởi khi ấy phụ nữ Việt Nam hầu như chưa có kiến thức về sử dụng mỹ phẩm.
– Dường như chị sinh ra để làm đẹp cho đời, giúp người phụ nữ giữ gìn nét thanh xuân bằng các sản phẩm chăm sóc sắc đẹp và một hệ thống spa cao cấp. Sứ mệnh của chuỗi HAL Spa là gì, thưa chị?
Anna Spa do tôi xây dựng với ý tưởng là trở thành trung tâm chăm sóc sức khỏe và giữ gìn tuổi thanh xuân cho cả phụ nữ lẫn nam giới. Với kinh nghiệm hơn 11 năm trong lĩnh vực xây dựng, điều hành và quản lý hệ thống spa chuyên nghiệp, khởi đầu là Qi Salon & Spa, chúng tôi đã nghiên cứu và sáng tạo ra một khái niệm và định hướng mới, được định hình thông qua trung tâm trị liệu đầu tiên Anna Sanctuary Wellness Spa. Ngày 13/12/2011, trung tâm thư giãn mới nhất của TP.HCM đã được khai trương tại quận 7, ngay cạnh nhà hàng Cham Charm, rộng 3.600m2 với đầy đủ dịch vụ như phòng tập thể dục hiện đại sử dụng các thiết bị từ TechnoGym, bể bơi ngoài trời với chiều dài 27m, bốn phòng VIP, ba phòng đôi và chín phòng đơn, phòng thủy liệu pháp với hai giường Vichy…
Tôi đang chuẩn bị cho một dự án về chăm sóc và nghỉ dưỡng cho người cao tuổi trong thời gian sắp tới, nhưng tạm thời xin giữ bí mật.
– Tôi còn nhớ có thời phụ nữ Hà Nội thi nhau sử dụng mỹ phẩm Shiseido của Nhật và cứ nói đến thương hiệu này là người ta nhắc đến Công ty Thủy Lộc của chị – với vai trò nhà phân phối độc quyền cho Shiseido tại Việt Nam. Nguyên nhân nào khiến cuộc “hôn nhân” từng rất sâu đậm này tan vỡ?
Cuối năm 1996, Công ty Shiseido mang sản phẩm đến trưng bày tại Triển lãm Giãng Võ (Hà Nội) và tôi đã tiếp xúc với họ. Sau sáu tháng lựa chọn, họ quyết định chọn Công ty Thủy Lộc của tôi làm nhà phân phối độc quyền tại Việt Nam. Khó khăn nhất là tìm mặt bằng vì TP.HCM chưa có các trung tâm thương mại.
Để thực hiện cam kết mở các cửa hàng lớn kinh doanh mỹ phẩm Shiseido, tôi đã đầu tư cả triệu đô la vào việc thuê mặt bằng tại khu trung tâm mà không phải vay nợ bất kỳ ai. Cái giá phải trả là tôi phải gánh chịu lỗ, phải huy động vốn từ gia đình, bán tài sản để bù lỗ cho các hoạt động kinh doanh trong suốt 5 năm đầu.
Nhưng rồi xảy ra mâu thuẫn giữa các cổ đông của các cửa hàng Shiseido với Công ty Shiseido và Thủy Lộc khiến cho hợp đồng phân phối, bán lẻ giữa Thủy Lộc và Shiseido phải chấm dứt và công ty tôi bị kiện ra tòa.
– Những lời tâm sự của chị về việc hai lần suýt tự sát khi bị dồn đến đường cùng đã nhận được rất nhiều sự an ủi, chia sẻ, cảm thông của bạn bè trên Facebook. Hóa ra cuộc sống rất công bằng khi bù đắp cho chị những nỗi đau chị đã đi qua.
Thực tình, tôi cũng không muốn nhắc đến những chuyện đau buồn này. Khi khởi nghiệp, có một lần tôi đặt tiền mua một tàu gạo ở sông Cửu Long để bán sang Trung Quốc. Trên đường đi, tàu gặp sóng lớn làm ướt hết 1/3 số gạo làm gạo bị mốc hết. Tàu cập cảng chậm hai tuần, tôi cầm chắc thua lỗ rất lớn, thậm chí có bán căn nhà đang ở cũng không trả hết nợ. Khi đó con gái tôi mới có 7-8 tháng tuổi. Quá tuyệt vọng, tôi đã nghĩ đến việc tự sát.
Lần thứ hai vào khoảng cuối năm 2012 khi xảy ra vụ kiện của Shiseido. Lúc đó thị trường bất động sản lao dốc thảm hại, những căn nhà và căn hộ tôi được bạn bè rủ mua chung nhưng lại đứng tên của họ rớt giá trầm trọng. Công ty tôi lại là người bảo lãnh vay tiền ngân hàng để mua những bất động sản đó. Khi giá xuống, tôi muốn bán nhưng họ không đồng ý, nhất định chờ giá cao mới bán. Công ty tôi vay tiền ngân hàng, phải trả lãi mà những người bạn nào chia sẻ 50% số lãi, họ mặc kệ tôi một mình trả lãi toàn bộ.
Việc kinh doanh lâm vào ngõ cụt, nhiều người bạn bỏ mặc tôi lúc nguy nan, có người chơi với tôi hơn 20 năm và được tôi cưu mang nhưng lúc tôi đứng trên bờ vực thì không chìa tay ra. Tôi rơi vào trầm cảm nặng, đầu óc lúc nào cũng suy nghĩ về lòng dạ con người và một lần nữa có ý định nhảy lầu tự sát.
– Trong những giây phút khó khăn đó, chắc hẳn tình cảm của gia đình đã níu giữ chị ở lại cuộc đời này?
Đúng vậy. Tôi phải cảm ơn mẹ tôi, con gái, con rể, em trai tôi và đặc biệt là người bạn đời của tôi luôn sát cánh, bảo vệ, chăm sóc, giúp tôi chữa bệnh và thu xếp mọi chuyện ổn thỏa. Họ giúp tôi đưa ra quyết định cắt lỗ kịp thời, chấp nhận mất hết để làm lại từ đầu. Nhờ tình yêu thương của gia đình, tôi đã đứng dậy.
– Thành công lớn nhất của chị phải chăng là sự tin tưởng của khách hàng?
Theo tôi, thành công lớn nhất trên thị trường là lòng tin của khách hàng đối với tôi, uy tín của công ty, cũng như của các thương hiệu sản phẩm mà tôi đã và đang phân phối.
– Nhiều người nhận xét, chị sống rất tình cảm và lạc quan, đặc biệt rất yêu thương con gái. Chị dạy cháu về cách tiêu tiền như thế nào?
Cách giáo dục và tình yêu thương của cha mẹ tôi đã hình thành nên nhân cách của bản thân. Tôi rất yêu con gái vì cháu là đứa con duy nhất của tôi. Cháu may mắn nhận được sự dạy dỗ từ ông bà ngoại nên sống rất tình cảm và có tính cách giống tôi. Lúc cháu 8 tuổi, tôi đưa cháu đi làm từ thiện để cháu tiếp xúc với những bạn bè kém may mắn khác, qua đó tự cháu hiểu biết giá trị của đồng tiền và không được tiêu xài hoang phí. Khi cháu trưởng thành, tôi dạy cháu cách ứng xử. Tôi luôn tôn trọng và coi con như một người bạn, thường xuyên tâm sự để cháu hiểu rõ cách giải quyết công việc trên thương trường. Đáng mừng là con gái tôi học rất tốt và có ý chí tự lập, từ nhỏ cháu đã có mong muốn làm giàu, biết tiết kiệm. Từ khi học lớp 10 cháu đã đi làm thêm và trong suốt thời gian đi học ở nước ngoài cháu cũng đi làm phục vụ, bán mỹ phẩm, làm nhân viên văn phòng để kiếm thêm tiền.
– Xin cảm ơn chị!
Thành Trung thực hiện
Nguồn Báo Diễn đàn doanh nghiệp